THE POSITION OF RAILWAY LINES AND RAILWAY STATIONS IN PRIANGAN URBAN SPATIAL PLANNING IN THE 19TH TO 20TH CENTURIES

Miftahul Falah(1), Nina Herlina(2), Mumuh Muhsin(3), Kunto Sofianto(4),


(1) Universitas Padjadjaran
(2) Universitas Padjadjaran
(3) Universitas Padjadjaran
(4) Universitas Padjadjaran

Abstract

In relation to urban spatial planning, it is thought-provoking and substantial to study the development of railway lines and stations in Priangan in the 19th to 20th century. The issues discussed in this research are how to build a railway line when it had to pass through urban areas? And how to locate a railway station in order to be easily accessed from all corners of the city without disrupting the users of land transportation routes. To examine the issues, a historical study is conducted by employing historical method comprising heuristics, criticism, interpretation, and historiography. The result of the research demonstrates that the railway line passing through the urban areas was built in the areas with hardly any settlements; and in big cities, a bridge (viaduct) was specially built for a railway line in order not to obstruct the land transportation routes. The railway line, however, was not too far from the city center, so the railway station was built in a location easily accessible from and to all the corners of the city.

 

Dalam kaitannya dengan tata ruang kota, pembangunan jalur dan stasiun kereta api di Priangan pada abad XIX-XX penting dan menarik untuk dikaji. Permasalahannya  adalah bagaimana jalur kereta api dibangun ketika harus melewati kawasan perkotaan?, dan bagaimana penempatan stasiun kereta api sehingga dapat dijangkau dan menjangkau seluruh pelosok kota tanpa mengganggu pengguna jalur transportasi darat? Untuk menjawab permasalahan tersebut, dilakukan penelitian sejarah dengan menerapkan metode sejarah yang meliputi empat tahap, yakni heuristik, kritik, interpretasi, dan historiografi. Hasil penelitian menunjukkan bahwa jalur kereta api yang melewati kawasan perkotaan dibangun di kawasan yang masih jarang pemukiman dan di kota besar dibuatkan jembatan (viaduct) sehingga tidak mengganggu jalur transportasi darat. Namun demikian, jalur tersebut tidak terlalu jauh dari pusat kota sehingga stasiun kereta api dibangun di suatu lokasi agar dengan mudah dapat dijangkau dari dan ke pelosok kota.

Keywords

Urban Spatial Planning, Railway Line, Railway Station, Priangan

Full Text:

PDF

References

Bandoeng en de Stationspoorwegen. Bandoeng Jubileum, 1906-1931. Bandoeng: Java Bode.

Bandoeng, 1905. Coloniaal Collectie (KIT)542201 (04850-097). Leiden: Universiteits-bibliotheek Leiden.

de Haan, F. 1911-1912. Priangan; de Preanger-Regentschappen onder het Nederlandsch Bestuur tot 1811. Deerde Deel. Batavia: G. Kolff & Co.

de Jong, Michiel van Ballegoijen. 1993. Spoorwegstations op Java. Amsterdam: De Bataafsche Leeuw

de Klein, Jacob Wouter. 1931. Het Preangerstelsel (1677-1871) en zijn Nawerking. Delf: de NV Technische Boekhandel en J. Waltman Jr.

Dienaputra, Reiza D. 2004. Cianjur: Antara Bandung dan Buitenzorg. Sejarah Cikal Bakal Cianjur dan Perkembangannya Hingga 1942. Bandung: Prolitera.

Gottschalk, Louis. 1968. Understanding History; A Primer of Historical Method. 2nd Edition. New York: Albert de Knopf.

Hall, D. G. E. 1988. Sejarah Asia Tenggara. Terj. I. P. Soewasha. Surabaya: Usaha Nasional.

Handinoto. 1999. “Perletakan Stasiun Kereta Api dalam Tata Ruang Kota-Kota di Jawa (Khususnya Jawa Timur) pada Masa Kolonialâ€. Dimensi Teknik Arsitektur. Volume 27. Nomor 2/Desember 1999. Hlm. 48-55.

Hardjasaputra, Sobana. 2000. Sejarah Kota Bandung Periode 1906-1945. Pemkot Bandung.

Herlina, Nina dkk. 2016. Sejarah Kota Bandung. Bandung: Pemerintah Kota Bandung.

Het station van Soekaboemi, 1888. Onderdeel van een groep van 62 foto's in een doos met het opschrift "Staatsspoorwegen op Java" uit 1888. Inv. Nr. NG-1988-26-51. Amsterdam: Rijksmuseum.

Het Station Bandoeng, 1926. Dalam Javapost. Verhalen over Nederlands-Indië. https:// javapost.nl/2015/02/23/op-zoek-naar-een-wolff-schoemaker/. (Diakses Tanggal 20 Oktober 2017. Pukul 07.25 WIB; Dokumentasi Budimansyah, 2015.

Java. Preanger-Regentschappen. Soekaboemi, 1898. Coloniaal Collectie (KIT). Inv. Nr. KIT542201 (04854-086). Leiden: Universiteitsbibliotheek Leiden

Java. Preanger-Regentschappen. Tasikmalaja, 1922. Koleksi Peta Langka. Nomor PT I. JAW. 117(20). Jakarta: Perpustakaan Nasional RI.

Java. Preanger-Regentshappen. Garoet, 1909. Coloniaal Collectie (KIT). Inv. Nr. KIT542201 (04854-220). Leiden: Universiteitsbibliotheek Leiden.

Java; Residentie Preanger-Regentschappen. Tjiandjoer, 1909. Coloniaal Collectie (KIT). Inv. Nr. KIT542201 (04854-066). Leiden: Universiteitsbibliotheek Leiden

Jeep van de Koninklijke Landmacht voor het Station te Bandoeng. 1947. Collectie Nederlands-Indië in foto's, 1860-1940, Koninklijk Instituut voor taal-, land- en volkenkunde (KITLV). Inv. Nr. 401363. Leiden: Universiteitsbibliotheek Leiden.

Kaart van den Hoofdplaats Bandoeng en Omstreken, 1882. Collectie Ministerie van Koloniën (MIKO). Kaarten en Tekeningen. Inv. Nr. 1166. Den Haag: Nationaal Archief

Knaud. J. M. 1976. Herinneringen aan Soekaboemi. Den Haag: Tong Tong.

Lasmiyati. 2017. “Transportasi Kereta Api di Jawa Barat Abad Ke-19 (Bogor-Sukabumi-Bandung)â€. Patanjala. Volume 9. Nomor 2/Juni 2017. Hlm. 197-212.

Muhsin Z., Mumuh. 2017. “Produksi Kopi di Priangan pada Abad Ke-19â€. Paramita: Paramita: Historical Studies Journal. Volume 27. Nomor 2/2017. Hlm. 182-194.

Nederlandsch Indische Staatsspoor- en Tramwegen, t.t. Batavia.

Reitsma, S. A. 1925. Boekoe Peringetan dari Staatsspoor-en Tramwegen di Hindia Belanda, 1875-1925. Weltrevreden: Topografische Inrichting.

Sofianto, Kunto. 2008. Garoet Kota Intan; Sejarah Lokal Garut sejak Zaman Kolonial Belanda Hingga Masa Kemerdekaan. Jatinangor: AlqaPrint.

Spoor- en Tramwegkaart: Java en Madoera, 1922. Collectie KITLV. Inv. Nr. KIT541994 (04647). Leiden: Universiteitsbibliotheek Leiden

Staatsblad van Nederlandsch-Indie voor het Jaar 1864, No. 114

Staatsblad van Nederlandsch-Indië voor het Jaar 1878, No. 202.

Staatsblad van Nederlandsch-Indië voor het Jaar 1878, No.202.

Staatsblad van Nederlandsch-Indië voor het Jaar 1886, No. 254.

Staatsblad van Nederlandsch-Indië voor het Jaar 1888, No. 8.

Staatsblad van Nederlandsch-Indie voor het Jaar 1914, No. 310

Staatsblad van Nederlandsch-Indie voor het Jaar 1926, No. 371

Tropisch Nederland. Veertiendaagsch Tijdschrift ter Verbreiding van Kennis Omtrent Nederlandsch Oost- En West-Indie. VIIE Jaargang Afl. No. 4 - 11 June 1934. Amsterdam.

Wellenstein, E. P. 1915. Het Spoor-en Tramwegwezen in Nederlandsch-Indië. Baarn: Hollandia Drukkerij.

West-Java. Tjiamis, 1927. Koleksi Peta Langka. Nomor PT I. JAW. 24(2). Jakarta: Perpustakaan Nasional RI.

Refbacks

  • There are currently no refbacks.




Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.